segunda-feira, 30 de abril de 2012

Sula Repani, unha grega na Galiza


“Sueño con el mar cada noche”

Sula Repani es griega pero vive en Galicia desde 1986. Ha sido mi profesora de griego moderno, es pintora. Somos amigos desde hace ya algunos años. Quise entrevistarla para el blog, aquí están sus palabras.
¿Has estudiado griego clásico en Secundaria?
Si. De los 13 a los 18 años era obligatorio. Era una asignatura difícil y las clases se repartían entre la lectura, morfología, sintaxis, estilo y pensamiento del autor, siempre Homero, Aristóteles, Platón, Jenofonte, en fin, los clásicos. Todo el mundo lo estudiaba, incluso los que iban por ciencias, ocupaba un lugar tan importante como el griego moderno.
¿Qué significó estudiar griego clásico tantos años?
Me ayudó a entender mi idioma, a no cometer faltas de ortografía. Con el tiempo me he dado cuenta que también me ha ayudado a razonar y a organizar el pensamiento, y también a aprender con facilidad otros idiomas. El griego es una única lengua con distintas formas, es decir, seguimos usando palabras que ya aparecen en la Ilíada y la Odisea de Homero, aunque, claro, hay algunos cambios y hay préstamos medievales, que no son del griego antiguo. La lengua ha ido variando pero es la misma.
¿Entonces sólo hay una lengua griega?
Exactamente. El griego moderno es más sencillo. En el instituto era obligatoria la καθαρεύουσα (purificada), una lengua artificial,  intermedia entre la antigua y la moderna, y escribíamos con el sistema politónico (con espíritus y acentos); ahora sólo usamos la δημοτικ (popular) y utilizamos únicamente el acento agudo -οξεία, dice ella-, aunque perduran expresiones de καθαρεύουσα. A ver, en clase, cuando leíamos a Homero no entendíamos todo a la primera, claro que algunas palabras sí. Después hacíamos la traducción al griego moderno. Por eso digo que es una lengua con distintas formas, es una lengua διαχρονικ (que atraviesa el tiempo).
Sula salpica la conversación con palabras griegas, a veces se pasa directamente al griego. Seguimos charlando.

¿Qué te parece la pronunciación erasmiana del griego clásico que usamos?

Me hace gracia, me río, no os entiendo. Cuando llegué aquí no reconocía a personajes como Ulises ni a Hércules -en griego moderno, Οδυσσέαςs y Ηρακλής-, tampoco reconocía topónimos como Atenas (en griego moderno, Αθήνα). Después la acentuación no coincide cuando usáis palabras griegas, por ejemplo dimokratía, síntagma, Periklís, aquí se pronuncian democracia, sintagma y Pericles.
Le digo que en Europa occidental el griego fue olvidado durante la Edad Media y que Erasmo de Rotterdam tuvo que inventar unas normas de lectura porque nadie sabía leerlo. Me mira y se ríe. Creo que Erasmo le es indiferente. A mí, en el fondo, también, y creo que voy a comenzar a usar en clase la pronunciación moderna y deshacerme así de un lastre holandés de 500 años.
¿En qué sentido el griego ayuda a formar a los seres humanos?
Ayuda muchísimo, incluso ahora que todo es tecnología debería ser obligatorio porque es la única lengua νοηματικ (conceptual), es decir, que hay una relación directa entre el significante y el significado, es matemática, geométrica y hay programas informáticos que pueden representar la palabras griegas como si fuesen fórmulas matemáticas. Es una lengua sin límites, necesaria para la ciencia y la cibernética (kilo, mega, giga, tera, son palabras griegas), sin el griego no podría avanzar, porque el vocabulario debe ser internacional y eso sólo lo puede dar el griego.
Buscamos ejemplos de esto que dice. Tomamos el verbo μένω permanecer y comenzamos a decir derivados diferentes formas de decir “permanecer”: αναμένω (aguardar), διαμένω (residir), εμμένω (insistir), επιμένω (empeñarse en algo), παραμένω (quedarse), περιμένω (esperar, ingl. to wait), προσμένω (esperar, ingl. to hope), υπομένω (resistir). Decimos después los substantivos αναμονή, διαμονή, εμμονή, επιμονή, παραμονή, προσμονή, υπομονή. Surgen ahora más palabras derivadas: επίμονος, διαμονητήριο, παραμονεύω, υπομονετικός
Es verdad, hay algo de matemático en esto, con un único lexema bajo dos formas o grados vocálicos (μεν-/μον-) hemos conseguido 20 palabras entre verbos, adjetivos y substantivos. Esto no es muy habitual en las demás lenguas.
Insiste en lo ilimitado del griego y en que debería ser estudiado por todos, y citamos vocabulario médico: diagnóstico, neumonía, cardiopatía, hematoma, oftalmólogo, estomatólogo, etc. La lista es infinita. Paso a preguntarle por Grecia, por la Grecia de ahora mismo.


¿Están tan mal las cosas en Grecia?
Peor –afirma segura-, pero no dicen toda la verdad. Ni ellos propios saben cómo saldrán de esta, aunque sé que saldrán renovados. Ahora mismo hay mucha impotencia al ver que no pueden hacer nada. Dentro de poco habrá elecciones, pero la mayoría son escépticos. Los jóvenes están saliendo para Australia, EEUU o Alemania a buscar oportunidades. Me duele la situación pero intento verla de lejos para poder seguir haciendo mi trabajo. Sigo creyendo en la nobleza del ser humano y apuesto por ella, es la bajeza humana la que nos ha llevado a esto, la depredación, las ganas de poseer cosas. Era visto que iba a pasar, te pasas media vida trabajando para tener cosas y eso, al final, se rompe. La vida de mis abuelos no era tan mala.
La conversación gira hacia sus orígenes. La isla de Lesbos –continúa- es seca, un paisaje lunar. Si la comparas con Galicia, dices, aquí no puede vivir nadie, es una roca tirada al mar. Mis abuelos tenían lo mínimo para vivir, pero vivían con dignidad, reproduciendo una vida antigua de más de 2.000 años, en contacto con la naturaleza, aunque fuese pobre. Mis antepasados vivían con lo que tenían, no esperaban nada de las instituciones oficiales. Eso me parece una buena lección. Pero Grecia ha pasado por muchas, ha resucitado muchas veces y de esta saldrá.
¿Sientes, entonces, cierta continuidad entre el pasado y el presente?
La Acrópolis era una imagen cotidiana, la veía todos los días y no me cuestionaba nada. Le cuento la anécdota del padre de mi amigo Nikos Andriópulos, que se murió de viejo y nunca subió a la Acrópolis en su vida. Le parece normal, Sula es ateniense. Se siente más, añade, cuando estás fuera, son los demás los que te hacen sentir esa continuidad. Desde luego hay una línea ininterrumpida, la lengua, el arte. Mi formación comenzó por ahí, por el arte griego desde el más antiguo, el de los minoicos, el micénico, el clásico, el bizantino. Y a él sigo, de alguna manera, “esclavizada”, condicionada a la hora de pintar.

Le pregunto qué echa de menos y responde inmediatamente: la luz y el clima mediterráneo, la solidaridad, la hospitalidad y la simbiosis tierra-mar. Le pido que me explique.
Cuando tuve el accidente en la isla de Siros, me caí delante de una casa y me fracturé tres apófisis vertebrales, el señor de la casa, el señor Dimitris, que ya ves tú la culpa que tenía,  me acompañó en todo momento, ayudó a mi marido y a mi hijo, un niño entonces, no se despegó de mi los días que estuve hospitalizada, me prometió que me iba a cuidar, y así lo hizo. Me traía revistas, dulces. Años después hice una exposición en Atenas y le mandé la invitación y un pequeño regalito, una pequeña pintura. No pudo venir, pero me envió unas flores con unas palabras muy bonitas. Y en el hospital me decían. “Vuelva otra vez a Siros, no queremos que le quede un mal recuerdo”. Es emocionante.
Ahora me habla del paisaje: recuerdo un viaje que hice sola en avión de Grecia a Galicia. Salimos temprano, un día radiante, la tierra como una puntilla entrando en el mar, o más bien, el mar entrando en la tierra. Sueño con el mar cada noche, dice. Todo pequeño, a la medida del hombre, iluminado por una luz suave, pero una roca pobre. Volamos después por encima de Europa central y pensaba, cómo no lo van a tener fácil con estos campos inmensos, fértiles y verdes, organizados y trabajados racionalmente. Nos acercamos a Galicia entre las nubes, una tierra hermosa y potente, pero oscura y de una belleza trágica, que se impone al ser humano. Quizá los griegos, por nuestro país, hemos aprendido a solucionar los asuntos a última hora. Estoy de acuerdo.
Sula Repani vive, trabaja y expone su obra en el Obradoiro de Arte Tamallancos, en la carretera de Santiago, 47, a veinte minutos de Ourense.

Lecturas: un poema a Grecia e á lingua grega

G. Tsarujis, As catro estacións (1969)

Do poeta Odiseas Elitis, premio Nobel de Literatura en 1979, un poema do libro Το Άξιον Εστί, no que canta á lingua grega e a Grecia, dándonos datos da identidade helénica: lingua, relixión ortodoxa, patria, e do mundo tradicional: o mar, os mitos, a familia, a produción de aceite e viño, a celebración da Pascua, en definitiva, a Grecia eterna.

Me dieron la lengua griega
la casa pobre en las playas de Homero.
Mi lengua mi única preocupación en las playas de Homero.

Allí sargos y percas
verbos  azotados por el viento
verdes corrientes en el azul
cuando vi encenderse en mis entrañas
esponjas, medusas
con las primeras palabras de las Sirenas
sonrosadas conchas con posprimeros y negros estremecimientos.
Mi única preocupación mi lengua con los primeros y negros estremecimientos.

Allí granadas y membrillos
dioses  morenos, tíos y primos
vaciando el aceite en enormes tinajas
y brisas del barranco exhalando perfumes
de mimbre y de lentisco
de esparto y jengibre
con los primeros gorjeos de los pinzones
               dulces salmodias con los Primerísimos Gloria a Ti.
¡Mi única preocupación mi lengua, con los primerísimos Gloria a Ti!

               Allí laureles y palmas
incensario e incienso
               que bendicen las luchas y los mosquetones.
En el suelo preparado con el mantel de viñedos
aroma de cordero asado, entrechocar de huevos de Pascua y Cristo Resucitado,
               con las primeras salvas de los Griegos
amores secretos con las primeras palabras del Himno
¡Mi único cuidado mi lengua, con las primeras palabras del Himno!


domingo, 29 de abril de 2012

Patrimonio da Humanidade en Grecia


Na seguinte ligazón, os monumentos e lugares gregos declarados Patrimonio da Humanidade pola UNESCO. A non perder:

Os xardíns da Atenas clásica

Os xardíns son os espazos cadrados extramuros.
De esquerda a dereita: Academia, Cinosarge e Liceo.

A maioría das rúas de Atenas eran estreitas e fedorentas. A cidade crecera sen plano e desordenada. As casas eran sinxelas, de madeira e adobe, algunhas de dous pisos, organizadas ao redor dun patio que lles daba luz, porque as xanelas á rúa eran escasas. A cidade estaba pechada por unha muralla que, con Temístocles (480 a.C.), acadou un perímetro duns 6 km. Neste recinto abríanse unha ducia de portas e conectaba no sudoeste cos Muros Longos que unían a cidade ao porto do Pireu. A cidade dividíase en bairros que correspondían cada un a un δμος: ao norte o bairro rico de Escambonidai, ao oeste os populares do Cerámico, Colito e Melite, ao sur da Acrópole o bairro de Limne, á beira do río Iliso, cuxo afluente, o Erídano, atravesaba a cidade con augas tan contaminadas, que ata os animais evitaban bebelas. O contraste viña logo, ao lado desas pobres construcións erguíase os magníficos templos da Acrópole, encostado a ela estaba o teatro de Dioniso. A ágora e os seus pórticos, templos e edificios oficiais, era un lugar aberto e de encontro no medio do caos urbano. Fóra das murallas, entre outros espazos de lecer como os Xardíns de Afrodita ou Agras, que tiña un templo de Artemisa, destacaban tres xardíns, lugares de esparcimento, deporte (γυμνσια) e reflexión filosófica: a Academia, o Liceo e Cinosarge.
A Academia estaba ao noroeste, á beira do río Cefiso, perto da colina de Colono. Tratábase dun ximnasio arbolado e contaba con moitos altares: á entrada había un altar de Eros, despois outro de Prometeo desde o que se celebraban carreiras de fachos ata a cidade, outros adicados ás Musas, a Hermes, a Atenea e a Heracles. Non lonxe estaba tamén a tumba de Platón, fundador da escola de filosofía que lle deu fama ao lugar.
O Liceo estaba ao leste, mesmo ao pé da muralla e accedíase a el pola porta de Diocares, un xardín frecuentado por Sócrates e os sofistas, descuberto en 1997 detrás da praza Sintagma, e onde Aristóteles ensinaba no paseo (περπατος) inmediato ao ximnasio de Apolo Liceo, de onde toma o seu nome o lugar.
Cinosarge, máis pequeno e tamén ao leste, tomaba o seu nome “Cadela Branca” dunha lenda segundo a que, estando Diomo a facer un sacrifico a Heracles, unha cadela branca rouboulle a vítima. Consultou logo o oráculo e este ordenoulle procurar o lugar onde a cadela deixara a vítima e fundar alí un santuario a Heracles. No xardín había tamén altares a Hebe, a filla de Zeus que, segundo a tradición, casou con Heracles, a Alcmena, nai do héroe, e a Iolao, sobriño de Heracles e colaborador na maioría dos doce traballos. Nel fundou Antístenes, unha vez que decidiu prescindir de todo o superfluo, a escola filosófica cínica.
Para saberes máis da vida cotiá da Atenas clásica é só clicar en:

Mira e dime o que ves!

J. Carrey, Visita do Marqués de Nointel a Atenas (1674). Interesantísima visión da Atenas da época da dominación turca ou τουρκοκρατία (obsérvense os numerosos minaretes das mesquitas) e o Partenón, tamén convertido en mesquita, antes da súa destrución por unha bomba veneciana en 1687. O cadro orixinal está no Museo da Cidade de Atenas, cuxa ligazón é:

sábado, 28 de abril de 2012

(7) Aoristos (Grego 2)

En tres páxinas, o resumo máis compacto e breve que son capaz de facer sobre este tema verbal. Sigmático, pasivo, temático e atemático: estes son os catro tipos posibles.
Aoristos
View more documents from depgrego.

sexta-feira, 27 de abril de 2012

Grego antigo para nenos


Coa pronuncia do grego moderno, preguntas e respostas en grego clásico sobre vocabulario básico visto na aula. Intenta entendelo todo, seguro que  o consegues!

Música para aprender: Σκουλουκούιν



O grego da illa de Chipre conserva arcaismos notables na morfoloxía e presenta características foneticas que o aproximan ao grico do Sur de Italia e ao dialecto de Creta. O isolamento e afastamento con respecto do modelo continental, fixo que estas tres formas de grego non recibisen as innovacións que si sufriu o grego de Grecia. Os medios de comunicación igualan cada vez máis as diferenzas e hoxe as pronuncias de καί/κι  como τζιε/τζι,  θκιο por δύο ou αρφή por ἀδελφή son percibidas como propias de xente rústica ou pouco alfabetizada. 
Sexa como for, a sonoridade do grego de Chipre é moi agradábel e a historia, un conto para nenos, é a seguinte: un día de chuvia unha nena encontra no patio (αυλή) unha miñoca (σκουλουκούιν). Cóllea e métea nunha garrafa. Chega a irmá, ve o que está a facer e vaillo contar ao pai, a nena decide facer un buraco na terra e meter alí a miñoca para evitar problemas.
O texto presenta moitas formas verbais de pasado (aoristo), algunhas do grego clásico, desaparecidas en grego moderno: ἔβρεξεν (choveu), ἔπιασα (collín), ἦλθεν/ήρτεν (veu), εἶπεν (dixo), ἔδωκεν (deu), etc.

Έβρεξεν μες την αυλή μου
τζιε έπαιζα με τα πηλά,
τζι είδα μέσα που το χώμα θκιο ματούθκια γελαστά.
Ήταν ένα σκουλουκούι τζι ήταν όπως την κλωστήν,
ήβρεν μιαν μιτσιάν τρυπούαν
τζιε επροσπάθαν να χωστεί

Σκουλουκούιν,σκουλουκούιν πού πάεις χωρίς βρακούιν
Έμπα μέσα στη φουλιά σου
μεν πονήσεις τα λαιμά σου.

Έπιασα το που το νούρο το φιλούι το μιτσί
έπαιξα λλίο μητά του τζι έκλεισα το στο ποτσί.
Τζι ήρτεν έσσο η αρφή μου τζι
έμπηξεν τες παουρκές.
Είπεν το τζιε του τζιρού μου
τζι έδωκεν μου πατσαρκές.

Σκουλουκούιν, σκουλουκούιν
εν να σγάψω ένα λουκκούιν
μες τη λάντα να σε χώσω τον πελάν
για να γλιτώσω

Σκουλουκούιν,σκουλουκούιν πού πάεις χωρίς βρακούιν
Έμπα μέσα στη φουλιά σου
μεν πονήσεις τα λαιμά σου!

quinta-feira, 26 de abril de 2012

O Século de Pericles



Dos famosos debuxos animados "Érase una vez el hombre", o capítulo sexto: O Século de Pericles ou a Idade de Ouro da civilización grega. Comeza coa Civilización Minoica e nun salto mortal preséntase no ano 500 a.C., ao inicio da Época Clásica, continúa logo até as conquistas de Alexandre Magno. Son 25 minutos de Histora antiga contada aos nenos, e non só...

O grego dos xitanos

Mulleres e nenos rom de Macedonia (Grecia)
As poboacións coñecidas cos nomes de xitanos, ciganos, cíngaros, gypsies -eles, porén, chámanse a si mesmos rom, sinti, manuches ou calés- encóntranse espalladas por todos os países de Europa e de América. Partiron do Noroeste da India -e non podemos dicir a razón- hai uns mil anos e chegaron a Europa a partir do século XIV. Estas poboacións nómades pasaron por Persia, Turquía e Grecia, onde se estableceron un longo período de tempo. Pensa que o nome de "xitano" procede de "exiptano", mais non de Exipto, senón da rexión do Peloponeso, daquela coñecida como Exipto o Menor. Dispersáronse despois e a súa lingua diversificouse en contacto coas diversas linguas dos países nos que se asentaron. Trátase dunha lengua ide., da rama indoirania, como o sánscrito, o hindi, o bengalí ou o persa.


Hai comunidades xitanas en todos os países de Europa, no entanto, polo seu nomadismo secular, é imposible saber cantas persoas en cada país falan algunha variedade de romaní. Sen norma escrita e fragmentada en múltiples variedades, o romaní é a única lingua que, sendo falada en moitos territorios, non é considerada lingua nacional de ningún país.
Do seu paso polos territorios de lingua grega do Imperio Bizantino, entre os século XII e XIV, ficaron no léxico romaní moitísimas palabras de orixe grega de moitos campos semánticos: oficios, numerais, cultura material, gastronomía, etc. Eis algúns dos máis de douscentos préstamos gregos que se poden encontrar nos distintos dialectos rom:

drom (δρόμος), chartas (χαλκεύς), wágora (ἀγορά), chirus (καιρός), kris (κρίσις), eftá (ἑπτά), trianda (τριάκοντα), selene (σελήνη), ulejo (ἔλαιον), parastovin (παρασκευή), klidí (κλείς κλειδός), drosia (δρόσος).

camiño, ferreiro, mercado, tempo, xustiza, sete, trinta, verde (lúa), aceite, venres (gr. clásico: preparación), chave, rosa (orballo).

Un exemplo pouco coñecido, tamén polos propios rom, da presenza do grego.

Os inventores: Arquímedes e Herón



En tres partes de aproximadamente nove minutos cada unha, esta serie francesa de debuxos animados preséntanos e explícanos en español os descubrimentos científicos de Arquímedes de Siracusa e de Herón de Alexandría, alén doutros como Ctesibio, Ptolomeo, etc.

quarta-feira, 25 de abril de 2012

Música para aprender: Τσιγάρο εγώ στο στόμα μου δεν έβαλα ούτε ένα.



Para practicar vocabulario frecuente e pronomes persoais, a historia dunha non fumadora que, ao ver o fumo, lembra ao seu amante vinte anos despois, e promete comezar a fumar caso volte a velo. Pola súa saúde, case mellor que non volte a encontralo!



Τσιγάρο εγώ στο _______  _____ δεν έβαλα ούτε ένα
αλλά όταν ______ τον καπνό σκέφτομαι μόνο εσένα

Τα χείλη σου, τα χέρια σου, η ανάσα κι η _______ μου
καπνός μπήκε στα μάτια μου και κλαίω απ' τη χαρά μου

Τα δάκρυα είναι της χαράς, τα δάκρυα και της λύπης
είκοσι χρόνια πέρασαν και μόνο ε___   ____ λείπεις.

Φωτιά ____ δε ζήτησα, ποτέ από κανένα
τον _______ μόνο γύρναγα και έψαχνα για σένα.

Όταν ____ βρω, _____  _____ δω, _____  _____ συναντήσω
το ______
 το τσιγάρο μου μαζί σου θα καπνίσω.

Φωτιά από τα χέρια ____ θα πάρω και θ' ανάψω
και τότε όχι απ' τον _______, μα απ' τον καημό θα κλάψω.

Τα δάκρυα είναι της _______, τα δάκρυα και της λύπης
είκοσι χρόνια πέρασαν και μόνο εσύ μου λείπεις.

Os gregos na Galiza



Barcos de mercadorías e de guerra
As narracións fantásticas sobre viaxes e fundacións de cidades polos gregos no Noroeste de Iberia son antigas, porque desde a Época Helenística difundíronse polo Mediterráneo historias dese tipo para darlle un pasado máis glorioso ás cidades bárbaras. En todas esas historias os fundadores son heroes da guerra de Troia, de regreso ás súas patrias.
Con argumentos moi débiles como a coincidencia de topónimos galegos e gregos: Antioquía, Samos, Monte Pindo, Troián, Montes Gregos, Cee (Ceos?), Tabeirós (Tebas?) ou coincidencia de costumes: uso do loureiro, loito e pranto ritual (carpideiras), pan de boroa (βρῶμα significa alimento), etc., eruditos e autores de historia afirmaron, desde o século XVI, que os galegos eramos descendentes dos gregos, espallando así a idea de que tiñamos un pasado moi ilustre pois os propios heroes de Troia viñeran aquí a fundar cidades: Anfíloco (Ourense), Diomedes (Tui), Teucro (Pontevedra), Filoctetes (Ogrobe), etc.

Esta idea foi retomada polos historiadores do século XIX como Benito Vicetto, quen chega a afirmar que os gregos chegaron ao litoral galego para ver como se ocultaba o sol -o deus Helios-  no mar, claro que as probas son escasas pois di: “así es, para nosotros, la historia que escribimos: la vemos, la sentimos, pero no podemos explicarla”. A esta postura opúxose, entre outros, o historiador e arqueólogo portugués Francisco Martins Sarmento ao afirmar que esas historias “encostam-se a lendas vagas, analogia de costumes não menos vagas e a assonância de nomes, a maior parte deles muito provavelmente estropeados”, e engade máis adiante: “queremos dizer, em suma, que os pretendidos gregos do Noroeste da Ibéria são celtas, e que a hipótese de uma colonia grega (...) é pura e simplesmente indução tirada de alguns nomes geográficos e de dois ou três costumes que se encontravam na Grécia.” Estas conclusións foron tamén aceptadas por Murgía, marido de Rosalía, quen explica que as coincidencias onomásticas e rituais, e doutros costumes que se dan entre a Grecia e a Galiza poden ser explicadas pola orixe común indo-europea. Non hai, polo tanto, ningunha evidencia de colonización e asentamentos gregos no Noroeste.

Os gregos, pobo de vocación mariñeira, percorreron o Mediterráneo e seguramente tamén o litoral atlántico, polo tanto é moi posible que houbese contacto comercial coas poboacións prerromanas do Noroeste (no Museo de Pontevedra consérvase un fragmento de cerámica grega do séc. III a.C.). Máis seguro é que, coa romanización, chegaron xentes de orixe helena, pois nas inscricións conservadas aparecen nomes gregos (Thais en Lugo),  e mesmo inscricións en grego como as do museo de Viladonga (Lugo), Braga ou Astorga (León). Aquí deixo o epígrafe de Astorga. Trátase dunha inscrición funeraria. Ollo! En epigrafía úsase C por Σ:


ΔΑΙΜΟΣΙΝ
ΚΑCCΙΟΥ
ΔΙΩΝΟC
ΤΟΥ ΓΛΥΚΥ
ΤΑΤΟΥ. ΥΟΥ
ΚΑCCΙΟC
ΑΡΚΕΙΛΑOC

Δαίμοσιν Κασσίου Δίωνος τοῦ γλυκυτάτου υἱοῦ Κάσσιος ᾿Αρκεσίλαος

Aos deuses Manes de Casio Dión, fillo moi doce, Casio Arquesilao 
(adicou este epígrafe e esta tumba)

BIBLIOGRAFÍA
De Cal Cortina, M., Bértolo Ballesteros, J. M. (2007) Grego Bacharelato. Baía Edicións.
Bermejo Barrera, J.C. (1982) Galicia y los griegos. Edicións Sálvora.

segunda-feira, 23 de abril de 2012

Léxicos grego-español-grego

Lista de vocabulario con helenismos do profesor Ángel L. Gallego do IES Vegas Bajas de Montijo (Badajoz). Sen ser o mellor do mundo, pode ser útil tanto para a tradución como para a retroversión:



A seguinte ligazón lévanos a unha ampliación do anterior. É un traballo do profesor Juan Guillén Serrano do IES Santos Isasa de Montoro (Córdoba) e só presenta a opción grego-español:

Fala en grego: o método Polis Koiné

Desde Xerusalén e Roma, o profesor Christophe Rico propón un método oral para a aprendizaxe do grego koiné, ou sexa, do grego do Novo Testamento. É interesante ver e escoitar cómo os alumnos transforman de xeito natural oracións e verbos activos en medio-pasivos, responden a ordes do profesor ou describen o que outro está a facer, e sen utilizar a tradución (!), É só clicar en:

http://www.youtube.com/watch?v=wDE-7z66OHg&feature=related

A descrición e páxinas do tema 3 con audio en:

http://poliskoine.com/site/?lang=es

Viaxe aérea por Grecia

Un video excelente en HD que percorre desde o aire todo o territorio grego. Dura case unha hora, mais é unha oportunidade excelente de disfrutar de paisaxes marabillosas. É só clicar en: 

http://www.youtube.com/watch?v=RhVMd8iXHMo&feature=fvwrel

Selectividade (Grego 2)

Para comezar a practicar, deixo aquí a ligazón para os exames de selectividade de todas as comunidades autónomas. É posíbel que algunhas ligazóns non funcionen ou funcionen mal. Os exames da CIUGA vense perfectamente co Mozilla Firefox, tamén recomendo usalo se tedes problemas para ver ben o grego en calquera outra entrada.

http://www.chironweb.org/wiki/index.php/Selectividad:_griego

Recursos para o método ᾿Αθήναζε

O método que seguimos, A Atenas, dispón dunha morea de recursos elaborados por profesores, para utilizarlos é só clicar nas ligazóns seguintes:

http://athenaze.wikispaces.com/

 http://aliso.pntic.mec.es/agalle17/Athenazecast/Athenaze%20Greek%20Exercises.htm

Videos, exercicios, banda deseñada, etc... para facer máis amena a historia de Diceópole e da súa familia.

domingo, 22 de abril de 2012

Grico: o grego do Sur de Italia


Apesar de estar case en extinción, falan grico unhas 20.000 persoas, divididas en dúas comunidades en Salento (tacón da bota italiana) e en Calabria (punta da bota italiana). Posiblemente esteamos ante a supervivencia do grego antigo falado polos colonos da Magna Grecia que se asentaron a partir do séc. VIII a.C. Tamén é certo que, ao longo da historia, o grico recibiu influencias directas do grego bizantino e moderno. Sexa como for esta lingua e o grego moderno son perfectamente intelixibles. Para quen coñece un pouco o grego non deixa de ser sorprendente descubrir fenómenos fonéticos (palatalización "che" da conxunción καί, labialización "evo" de ἐγώ, etc.) así como léxico de orixe latina "helenizado": penseo, fenestra, etc. Deixo aquí unha fermosa canción en grico: Kalinifta (gr. m. Καληνύχτα), "Boas noites", é só disfrutar da música e da letra -debaixo do video-, mesmo que non saibades o que di:

(6) Gramática básica: o obxecto


Aquilo que recibe a “acción” do verbo é o obxecto, normalmente encontrámolo preguntado “que? a quen?”: ὁ Κλέαρχος ἔπαιον τοὺς στρατιώτας.
A quen lle pegaba Clearco? Obxecto:  τοὺς στρατιώτας “aos soldados”
O obxecto de verbo aparece en ACUSATIVO, XENITIVO ou DATIVO (na gramática que por aquí se estila fálase de Complemento Directo se vai en acusativo e de Suplemento se vai en xenitivo ou dativo). Dos verbos con acusativo ou transitivos non falarei porque son evidentes.
Con obxecto en xenitivo constrúense os verbos que significan lembrarse de, coidar de, participar de, comer/beber/tocar (unha parte) de, estar privado de, etc..., ou sexa máis ou menos os mesmos que nós construímos sempre coa axuda da preposición de, δέσποτα, μέμνησο τῶν Ἀθηναίων “Señor, lémbrate dos atenienses!”.
Con obxecto en dativo constrúense os verbos que significan unir, achegarse a, seguir a, parecerse a, etc..., ou sexa, os mesmos que nós construímos coa axuda da preposición a, φιλοσόφῳ ἔοικας, ὦ νεανίσκε “Mociño, pareces un filósofo!”
Moitos verbos constrúense con dous casos:
- con dous acusativos: οὐ τοῦτο σε ἐρωτῶ “Non che pregunto iso”.
- con acusativo e xenitivo: ἐπλήρωσε τὴν ὑδρίαν ὕδατος “Encheu a cántara de auga”.
- con acusativo e dativo: μωρία παρέχει ἀνθρώποις κακά “A necedade procura males aos homes”.
-con xenitivo e dativo: μετέχομεν ὑμῖν τῶν ἑορτῶν “Participamos convosco das festas”
Cando o obxecto só pode ser una palabra derivada do mesmo lexema que o verbo, como en “soñar un soño”, “camiñar un camino”, etc., aparece o adxectivo neutro plural en acusativo usado como adverbio: πόλις μεγάλα ζημιώσεται “A cidade pagará unha gran multa” (* a cidade será grande multada).
Cando o obxecto é un infinitivo, tradúcese por infinitivo ou coas conxuncións que ou para: ἔλεγον οὐκ εἶναι αὐτόνομοι “dicían que non eran autónomos”, οἱ στρατιῶται οὐκ ἐδύναντο καθεύδειν “os soldados non podían dormir”.

(5) Gramática básica: o suxeito


1.- Suxeito dun verbo, aquel do que se “predica” algo; normalmente encontrámolo preguntando “quen?”: Σωκρτης στ σοφς. Quen é sabio? Suxeito: Σωκρτης. O Suxeito vai en NOMINATIVO.
2.- Suxeito neutro plural (Ἀττικὴ σύνταξη), leva o verbo en singular:  Τ ζα τρχει, ou sexa, “Os animais corre(n)”. Na tradución colocaremos sempre o verbo en plural.
3.- Suxeito de verbos e expresións impersoais. Os verbos con significado “é necesario/posíbel, parece, etc.” (χρ, δε, ξεστι, δοκε, etc.) e de expresións de significado parecido (οἶόν στι, νγκη στ, χαλεπν στι, ξιν στι, etc.) levan como suxeito un INFINITIVO:  χρ μελετν. Que é necesario? Suxeito: μελετν “estudar”.
4.- Suxeito do infinitivo. En NOMINATIVO se é o mesmo que o do verbo conxugado: βούλομαι ἐλθεῖν εἰς τὴν Ἑλλάδα (ἐγὼ βούλομαι, ἐγὼ ἐλθεῖν) e en ACUSATIVO se é diferente: βούλομαί σε ἐλθεῖν εἰς τὴν Ἑλλάδα  “quero que tu vaias a Grecia” ou se se constrúe cos verbos e expresións impersoais da lista anterior: χρμε μελετᾶν “É preciso que (eu) estude/É preciso eu estudar”.